Hoe maak ik een opstelling?

Tactiek, Wedstrijd

Een opstelling maken als trainer. Dat lijkt erg gemakkelijk, alleen in de praktijk blijkt dit moeilijker dan gedacht. Ben je voetbaltrainer en herken je (enkele) onderstaande punten?

Het lijkt wel of mijn spelers niet snappen wat ik graag zie
Ik wil graag in een andere formatie spelen, maar heb hier de spelers niet voor
Mijn spelers voeren niet uit wat ik graag wil zien
Ik weet niet hoe ik moet uitleggen welke taken er bij welke positie horen
Ik heb te veel rechtsbenige spelers
Ik heb te veel linksbenige spelers
Veel van mijn spelers hebben een andere voorkeurspositie

In dit artikel schrijven wij over: Hoe maak je een voetbalopstelling? Of anders gezegd, hoe creëer je een ideale voetbalformatie die past bij jouw elftal?

Waar staan jouw spelers het liefst?

Betrek de spelers bij jouw processen. Dit kan op verschillende manier, maar begin eens met de vraag: wat is jouw favoriete positie?

De kans is groot dat je hele verrassende antwoorden krijgt. Antwoorden die je niet verwacht had, maar die wel eens heel goed zouden uitkomen, of goed zouden kunnen uitpakken. Spelers denken na over hun kwaliteiten, de kwaliteiten van hun teamgenoten en hun presteren. Waarom zou je dat links laten liggen?

Bepaal je formatie op basis van spelerskwaliteiten

Je bent dol op het voetbalspel, vind het leuk om met tactiek bezig te zijn en de boel te motiveren, maar stiekem ben je ook eigenwijs aangelegd. Veel trainers hebben een bepaalde opvatting over hoe voetbal gespeeld zou moeten worden. Zodra het over systemen en formaties gaat heeft vrijwel elke coach een denkwijze en ideaalbeeld. Meestal zie je dat hier jarenlang stug aan vast wordt gehouden, ongeacht welke spelers de trainer tot zijn beschikking heeft.

Onze tip is, bepaal je formatie en tactiek op basis van de spelers die jij in je selectie hebt. Als je trage centrumverdedigers hebt, in hoeverre is het dan raadzaam om met veel ruimte in je rug te spelen? Stel dat de tegenstander de bal achter jouw verdedigingslinie legt, dan is de kans levensgroot dat jouw verdedigers er worden uit gesprint.

Daag je beste spelers uit in de as van het veld

Beide doelen staan precies tussen de twee zijlijnen in, dat wil zeggen dat het doel precies in het midden staat.

Dat betekent dat als je wilt scoren de bal altijd in de as van het veld moet komen, tevens de plek waar in een wedstrijd de meeste activiteit plaats vindt.

Ons advies is, zet je formatie zo neer dat je beste spelers zich het vaakst in de as van het veld begeven.

Links en rechtsbenige spelers

Bijna in elke team zie je meer rechtsbenige spelers dan linksbenige spelers. Mocht je één of meerdere linksbenige spelers in je team hebben, kan het heel waardevol zijn hier rekening mee te houden.

Ik zal je uitleggen waarom: Het veld heeft een bepaalde grootte, die je graag optimaal wilt benutten (als je de bal hebt). Hoe groter het veld, hoe meer ruimte er ontstaat om te voetballen. Met name aan de zijkanten ligt vaak erg veel ruimte, door het spel snel te verplaatsen van links naar rechts breng je de organisatie van de tegenstander aan het wankelen.

Spelers draaien (ongemerkt) vaak naar hun favoriete been. Op het moment dat je alleen rechtsbenige spelers in je elftal hebt betekent dit dat het grootste gedeelte van je aanvalsspel zich op de rechterflank bevindt. Met linksbenige spelers ontstaat hierin (logischerwijs) meer variatie.

Gebruik snelheid

Snelheid is een belangrijk wapen in voetbal. Het is zonde als je geen gebruik maakt van deze kwaliteit. Vraag jezelf af, waar kan mijn snelle speler zijn snelheid het beste gebruiken?

Je kunt van dit wapen het best gebruik maken op posities waar ruimtes zijn. Dit zou bijvoorbeeld voorin kunnen zijn (op de flanken). Of achterin (waar vaak veel ruimte in je rug ligt). Waar weinig ruimte is (bijvoorbeeld op het middenveld) is het moeilijker om snelheid als wapen in te zetten!

Zorg voor een goede veldbezetting

Vaak zie je bij een wedstrijdvoorbereiding een goede veldbezetting. Meerdere mensen in de as van het veld, drie of vier linies en een keeper. Een goede veldbezetting zorgt ervoor dat je aanvallend (ook verdedigend – maar dan andersom) de breedte en de lengte van het veld optimaal kunt benutten.

Zodra de wedstrijd begint zie je met name in jeugdvoetbal veel ijverige spelers die geen enkel idee hebben welke positie ze moeten innemen.

Voorbeelden: Het krijgen een goede veldbezetting

Vaak zie je zodra de verdedigende middenvelder (#6) de bal heeft, dat er nog maar twee linies overblijven.

Dit komt in dit geval door de twee overgebleven middenvelders (#8 en #10). Zij zoeken naar ruimte en blijven maar diep lopen.

Zover, dat ze tussen de spitsen komen te spelen. Elke vorm van opbouw richting de vijandelijke goal wordt hiermee moeilijker gemaakt aangezien combinatie spel vrijwel onmogelijk wordt gemaakt.

Wederom een voorbeeld waar de middenvelders een hoofdrol spelen. Bij met name jeugdploegen zie je veel 1-4-3-3 formaties.

Wat vaak gebeurd is dat twee middenvelders (in dit geval #8 en #10) heel erg breed gaan staan, precies tussen de backs (#2 en #5) en de buitenspelers (#7 en #11) in.

Met als gevolg dat er een enorm gat op het middenveld ontstaat. Naast dat, wordt de weg richting de buitenspelers (#7 en #11) verspert, waardoor het aantal afspeel mogelijkheden afneemt.

Onze tip is: Besteed hier veel tijd aan. Vertel de spelers stap voor stap (kleine stapjes) wat je van ze verwacht. Zodra je veldbezetting goed is, voetbalt je team direct makkelijker, iets waar je het hele seizoen van profiteert. Veel spelers (met name de jonge voetbalfanaten) zijn overijverig. Leuk dat enthousiasme, maar het geeft niet altijd het gewenste resultaat. Voetballen doe je met je voeten, maar ook met je hoofd. Zodra een speler taakbewust is, en taakgericht gaat spelen haalt hij veel meer voldoening uit gespeelde wedstrijden. En heb jij als trainer je doel bereikt.

Veelvoorkomende formaties

Twijfel je over de juiste formatie? Er zijn ontzettend veel formaties te bedenken in het voetbal. Hieronder zie je een overzicht van de meest voorkomende formaties: