Compact verdedigen

In het hedendaagse (top)voetbal is compact verdedigen noodzakelijk. Voor het aanvallende team is het namelijk veel lastiger om een doelpunt te maken tegen een team dat (goed) compact verdedigt. Maar wat is er nou nodig om compact te verdedigen?

Compact verdedigen

“Als je tegenwoordig kijkt naar de topteams, dan verdedigen ze compact. Vanuit een hoger blok, of vanuit een lager blok (..), maar altijd vanuit een blok. Dus er zijn principes die niets te maken hebben met het systeem dat je speelt, het is gewoon een basisprincipe: je MOET compact verdedigen.”

– José Mourinho

Compact verdedigen houdt in dat je als team de ruimtes klein maakt, waardoor je het voor de tegenstander lastiger maakt om aan te vallen en tot scoren te komen. Hoe kleiner de ruimtes zijn, hoe sneller er gehandeld moet worden. Maar hoe ga je nou compact verdedigen? De meeste teams in het hedendaagse topvoetbal maken gebruik van zoneverdediging. Middels de zoneverdediging worden de ruimtes klein gemaakt (en wordt er dus compact verdedigt).

Zoneverdediging houdt in dat iedere speler verantwoordelijk is voor een bepaalde zone op het veld. Bij het verdedigen in de zone is het bewegen van het team als geheel cruciaal. Als de bal naar links wordt gespeeld, moet het hele team mee bewegen naar de linkerkant van het veld. Hetzelfde geldt voor ballen naar voren, naar achteren, of naar rechts.

Om je team te leren dat het als geheel moet meebewegen met de bal, kan je vuistregel(s) opstellen. Deze vuistregel(s) gelden dan voor iedereen, in dit geval op het moment dat het team aan het verdedigen is. Hierbij een voorbeeld vuistregel:

“Elke speler legt minimaal de helft van de afstand af, die de bal aflegt.”

(Bij een pass over 20 meter richting de linkerkant van het veld, legt het hele team dus minimaal 10 meter af richting die linkerkant.)

Nu duidelijk is HOE de meeste teams compact willen verdedigen, kan er gekeken worden naar andere vragen die ook cruciaal zijn binnen het compact verdedigen.

Waar gaan we compact verdedigen?

Vervolgens is het belangrijk om te bepalen WAAR op het veld je compact wil gaan verdedigen. Is dit tot 20 meter over de middenlijn, tot op de achterlijn van de tegenstander, of juist de laatste 40 meter van het veld?

Het bepalen van waar op het veld je compact wil spelen kan van een aantal zaken afhangen:

• Jouw visie als trainer
• De tegenstander
• Het verloop van de wedstrijd.

Liverpool is een (van de vele) mooi voorbeeld van een team dat compact verdedigt op de helft van de tegenstander. Dit doet Liverpool vanuit een 4-3-3 formatie. Binnen deze formatie worden de afstanden tussen de linies klein gehouden, beweegt het team als geheel met de bal mee en wordt het moment uitgekozen om druk te geven op de bal. In de Supercup wedstrijd tegen Chelsea komt deze manier van verdedigen goed naar voren.

Atletico Madrid pakt het anders aan. Het team van Diego Simeone kiest ervoor om in de laatste 40 meter van het veld compact te verdedigen. Dit doet het team vanuit een 4-4-2 formatie. Ook Atletico zorgt ervoor dat er weinig ruimte is tussen de linies, dat er wordt meebewogen met de bal en dat er op een gekozen moment druk wordt gegeven op de bal.

Waar dwingen we de tegenstander heen?

Verder is het belangrijk om te bepalen waar je als team de tegenstander heen wil dwingen, op het moment dat je compact verdedigt.

Een voorbeeld hiervan is de tegenstander, vanuit je verdedigende organisatie, dwingen de bal naar de zijkant te spelen. Het voordeel van deze manier van verdedigen is dat een team meestal de beste spelers in de as van het veld heeft staan. Deze komen op deze manier minder in het spel voor. Verder worden spelers aan de zijkant beperkt door de zijlijn. Hierdoor hebben zij minder afspeel mogelijkheden dan iemand die de bal in de as heeft.

Een andere optie is de tegenstander dwingen een moeilijke bal richting de as van het veld te geven. Alle overige afspeel mogelijkheden zijn afgeschermd, behalve naar een speler in de as van het veld, die met zijn rug naar het speelveld staat. Hierdoor kan de desbetreffende speler alleen maar achteruit spelen. Op het moment dat de bal onderweg is naar de speler met zijn rug richting het speelveld, wordt er door het verdedigende team druk uitgeoefend.

Een mooi voorbeeld van compact verdedigen en de tegenstander naar een bepaalde plek dwingen waar ze het minst gevaarlijk zijn, is de afgelopen jaren zichtbaar bij het Burnley van Sean Dyche. Burnley kiest er vaak voor om compact te verdedigen in de laatste 30 meter van het veld. Vanuit deze compacte organisatie, wordt de tegenstander uitgelokt tot het gewenste gedrag voor Burnley.

Allereerst de “schietzone”. Op ongeveer 25 tot 30 meter van de eigen goal geeft Burnley de tegenstander ruimte om aan te leggen voor een schot. Door de afstand naar de goal, en het aantal spelers dat in de baan van het schot staat, is de kans van slagen erg klein.

Ten tweede lokt Burnley de tegenstander uit tot het geven van een vroege voorzet. Doordat Burnley veel en lange verdedigers in het eigen strafschopgebied heeft staan, is de kans van slagen van deze vroege voorzet ook niet erg groot.

Tot slot wil Burnley de tegenstander uitlokken tot het geven van voorzetten. Ook hierbij is de kans van slagen weer klein, omdat het ontzettend druk is in het strafschopgebied van Burnley.

Afspraken maken binnen de afgesproken zone.

Nu er duidelijk is waar je compact verdedigen en tot welk gedrag je de tegenstander wil uitlokken, zullen er binnen de zone waar je verdedigt ook overige afspraken moeten gemaakt. Hieronder een aantal voorbeeld afspraken die je als team kan maken binnen de zone waarin je verdedigt:

• Er is altijd druk op de speler met de bal.
• Er is altijd druk op de bal wanneer deze in de as van het veld is.
• We creëren ten alle tijden overtal situaties.
• De speler die druk geeft op de speler aan de bal blijft dit doen totdat de bal is afgespeeld.

Compact verdedigen is noodzakelijk geworden in het voetbal. Binnen het compact verdedigen zijn er een aantal dingen cruciaal:

• Hoe ga ik compact verdedigen?
• Waar gaan we compact verdedigen?
• Waar dwingen we de tegenstander heen?
• Welke afspraken maken we binnen het compact verdedigen?